truyền kì mạn lục

By Admin 18/11/2023 0

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Truyền kỳ mạn lục

Ảnh chụp sách Tân biên truyền kỳ mạn lục

Bạn đang xem: truyền kì mạn lục

Thông tin cẩn sách
Tác giảNguyễn Dữ
Quốc giaViệt Nam
Ngôn ngữVăn ngôn
Bộ sáchTruyền kỳ mạn lục
Chủ đềTruyền thuyết
Thể loạiTruyền kỳ
Bản giờ Việt
Người dịchNguyễn Thế Nghi
(dịch Nôm)
Trúc Khê
(dịch Quốc ngữ)

Truyền kỳ mạn lục (chữ Hán: 傳奇漫錄, tức thị Ghi chép tản mạn những truyện lạ), là kiệt tác có một không hai của danh sĩ Nguyễn Dư (thường được gọi là Nguyễn Dữ), sinh sống vào lúc thế kỷ 16 bên trên nước ta. Đây là kiệt tác được Hà Thiện Hán viết lách điều tựa, Nguyễn Bỉnh Khiêm (thầy dạy dỗ tác giả) phủ chủ yếu, Nguyễn Thế Nghi[1] dịch đi ra chữ Nôm, và được Tiến sĩ Vũ Khâm Lân (1702–?) Đánh Giá là 1 trong những "áng thiên cổ kỳ bút".

Ngay kể từ Khi kiệt tác mới mẻ triển khai xong đã và đang được chào đón. Về sau, nhiều học tập fake thương hiệu tuổi tác như: Lê Quý Đôn, Bùi Huy Bích, Phan Huy Chú, Bùi Kỷ, Trần Văn Giáp, Trần Ích Nguyên (Đài Loan)... đều phải có biên chép về Nguyễn Dữ và Đánh Giá kiệt tác này.

Nhiều phiên bản dịch đi ra chữ quốc ngữ, nhập ê phiên bản dịch của Trúc Khê năm 1943 được xem như rực rỡ nhất.

Thời điểm và vẹn toàn nhân[sửa | sửa mã nguồn]

Theo điều Tựa của ông Liêm (người nằm trong thời) viết lách năm 1547, thì Nguyễn Dữ viết đi ra tập luyện lục này nhằm ngụ ý nhập thời hạn ông ẩn dật ở rừng núi xứ Thanh.[2]

Trong Từ điển Văn học tập (bộ mới), căn nhà phân tích Bùi Duy Tân cho biết thêm nhập thế kỷ 16, tình hình xã hội không hề ổn định tấp tểnh như ở thế kỷ trước; xích míc giai cấp cho trở thành nóng bức, mối quan hệ xã hội chính thức phức tạp, những giai tầng xã hội phân hóa mạnh mẽ và uy lực, trật tự động phong con kiến lung lắc, cuộc chiến tranh phong con kiến kịch liệt và kéo dãn, tổ quốc bị những tập đoàn lớn phong con kiến phân tách hạn chế, cuộc sống thường ngày ko yên ổn ổn định, dân chúng trớ trêu, khốn cùng... Muốn phản ánh thực tiễn đa dạng và phong phú, nhiều mẫu mã ấy, ham muốn phân tích và lý giải những yếu tố đưa ra nhập cuộc sống thường ngày lênh láng dịch chuyển ấy thì ko thể chỉ tạm dừng ở đoạn biên chép sự tích đời trước... Cho nên Nguyễn Dư vẫn phụ thuộc vào những sự tích có trước, tổ chức triển khai lại kết cấu, kiến thiết lại anh hùng, thêm thắt hạ tình tiết, tu mức độ ngôn kể từ... khởi tạo trở thành những thiên truyện mới mẻ. Truyền kỳ mạn lục vậy nên, tuy rằng có vẻ như là những truyện cũ tuy nhiên lại phản ánh thâm thúy thực tế thế kỷ 16...

Giới thiệu sơ lược[sửa | sửa mã nguồn]

Tác phẩm bao gồm trăng tròn truyện, viết lách bằng văn bản Hán, bám theo phân mục truyền kì, xen lộn biền văn (văn với đối) và thơ ca, cuối từng truyện với điều bình của người sáng tác hoặc của một người dân có nằm trong ý kiến của người sáng tác. Hầu không còn những truyện xẩy ra ở đời Lý, đời Trần, đời Hồ hoặc đời Lê sơ kể từ Nghệ An trở đi ra Bắc.

Lấy thương hiệu sách là Truyền kỳ mạn lục, dường như Nguyễn Dữ ham muốn thể hiện nay thái phỏng từ tốn của một người chỉ biên chép truyện cũ. Tuy nhiên, cũng bám theo Bùi Duy Tân, địa thế căn cứ nhập đặc điểm của những truyện thì thấy Truyền kỳ mạn lục ko cần là 1 trong những dự án công trình thuế tập luyện như Lĩnh Nam trích quái, Thiên Nam vân lục... tuy nhiên là 1 trong những sáng sủa tác văn học tập với chân thành và ý nghĩa tương đối đầy đủ của kể từ này. Đó là 1 trong những tập luyện truyện phóng tác, ghi lại bước trở nên tân tiến cần thiết của phân mục tự động sự hình tượng nhập văn học tập chữ Hán.

Giới thiệu sơ lược nội dung, PGS. TS. Trần Thị Băng Thanh viết:

“ Thông qua quýt những anh hùng thần tiên, yêu tinh quỷ quái, tinh ranh loại vật, cây xanh..., kiệt tác ham muốn gửi gắm ý tưởng phát minh phê phán nền chính vì sự rối loàn, không hề kỷ cương trật tự động, vua chúa hít ám, bề tôi thoán đoạt, bọn gian trá hiểm phỉnh hót lênh láng triều đình; những kẻ quan liêu cao chức trọng thả mức độ vơ vét của nả, sách nhiễu dân lành lặn, thậm chí là cho tới cướp đoạt phu nhân người, bức hoảng hốt ck người. Trong một xã hội rối ren như vậy, nhiều tệ nàn thế vớ tiếp tục phát sinh. Cờ bạc, trộm cắp, tật dịch, yêu tinh quỷ hoành hành, cho tới Hộ pháp, Long thần cũng trở nên yêu thương quỷ quái, sư sãi, học tập trò, thương nhân, nhiều kẻ đắm chìm ngập trong dục vọng

Kết ngược là kẻ dân hiền lành, nhất là phụ phái đẹp cần Chịu nhiều khổ cực. Nguyễn Dư để nhiều ưu tiên cho tới những anh hùng này. Dưới ngòi cây bút của ông bọn họ đều là những thiếu thốn phụ xinh đẹp mắt, thường xuyên nhất, tảo tần, nhiều lòng vị tha bổng tuy nhiên luôn luôn trực tiếp cần Chịu số phận bi thảm. Đến cả loại anh hùng "phản diện" như nường Hàn Than (Đào thị nghiệp oan ký), nường Nhị Khanh (Mộc miên phụ truyện), những hồn hoa (Tây viên kỳ ngộ ký) và "yêu quỷ quái ở Xương Giang" cũng đều vì thế số phận trả đẩy, đều vì thế "nghiệp oan" tuy nhiên cho tới nỗi trở nên yêu tinh quỷ. Họ xứng đáng bị trách móc trừng trị tuy nhiên cũng xứng đáng thương. Hình như Nguyễn Dư ko tìm kiếm ra lối bay bên trên con phố hành đạo, ông trở lại cuộc sống thường ngày ẩn dật, song khi thả hồn mơ tưởng cõi tiên, tuy nhiên cơ phiên bản ông vẫn khăng khít với cõi đời. Ông trân trọng và ca tụng những nhân cơ hội cao quý, cứng cỏi, những nhân vật cứu vãn nước, chung dân ko kể bọn họ ở vị thế cao hoặc thấp.

Xem thêm: cưới chui với trung tá

Trong Truyền kỳ mạn lục, với truyện vạch trần cơ chế chủ yếu trị đen thui tối, hủ bại, công kích hít quân bạo chúa, tham lam quan liêu lại nhũng, cồn phong bại tục, với truyện nói đến việc quyền sinh sống của trái đất như thương yêu trai gái, niềm hạnh phúc lứa song, nghĩa tình phu nhân ck, với truyện thể hiện nay cuộc sống và hoàn hảo của sĩ phu ẩn dật...[3]

”

Mở đầu kiệt tác là điều tựa của Hà Thiện Hán và Nguyễn Lập Phu.[4] trăng tròn truyện nhập Truyền kỳ mạn lục bao gồm:

  • "Câu chuyện ở đền rồng Hạng vương" (Hạng vương vãi kể từ ký)
  • "Chuyện người nghĩa phụ ở Khoái Châu" (Khoái Châu nghĩa phụ truyện)
  • "Chuyện cây gạo" (Mộc miên thụ truyện)
  • "Chuyện y trà đồng giáng sinh" (Trà đồng giáng đản lục)
  • "Chuyện kỳ ngộ ở trại Tây" (Tây viên kỳ ngộ ký)
  • "Chuyện đối tụng ở Long cung" (Long đình đối tụng lục)
  • "Chuyện nghiệp oan của Đào Thị" (Đào Thị nghiệp oan ký)
  • "Chuyện chức phán sự đền rồng Tản Viên" (Tản Viên kể từ phán sự lục)
  • "Chuyện Từ Thức lấy phu nhân tiên" (Từ Thức tiên hít lục)
  • "Chuyện Phạm Tử Hư lên đùa thiên tào" (Phạm Tử Hư du thiên tào lục)
  • "Chuyện yêu thương quỷ quái ở Xương Giang" (Xương Giang yêu thương quỷ quái lục)
  • "Chuyện đối đáp của những người tiều phu ở núi Na" (Na tô tiều đối lục 那山樵對錄)
  • "Chuyện cái miếu lãng phí ở thị xã Đông Triều" (Đông Triều truất phế tự động lục)
  • "Chuyện nường Thúy Tiêu" (Thúy Tiêu truyện)
  • "Chuyện buổi tiệc tối ở Đà Giang" (Đà Giang dạ độ ẩm ký)
  • "Chuyện người phụ nữ Nam Xương" (Nam Xương phái đẹp tử truyện 南昌女子傳)
  • "Chuyện Lý tướng tá quân" (Lý tướng tá quân truyện)
  • "Chuyện Lệ Nương" (Lệ Nương truyện)
  • "Cuộc thì thầm thơ ở Kim Hoa" (Kim Hoa đua thoại ký)
  • "Chuyện tướng tá Dạ Xoa" (Dạ Xoa cỗ soái lục)

Đánh giá[sửa | sửa mã nguồn]

Trích chủ kiến của GS. Bùi Duy Tân:

“ Nguyễn Dữ vẫn phản ánh thực tế mục nát nhừ của cơ chế phong con kiến một cơ hội với ý thức. Toàn cỗ kiệt tác ngấm thâm thúy lòng tin và sắc tố của cuộc sống thường ngày, phạm vi phản ánh của kiệt tác kha khá rộng thoải mái, không hề ít yếu tố của xã hội, trái đất được nhắc cho tới...

Tư tưởng chủ yếu của Nguyễn Dữ là tư tưởng Nho gia. Ông trình diện những cái xấu xí của xã hội là nhằm động viên thuần phong mỹ tục xuất phát điểm từ ý thức bảo đảm cơ chế phong con kiến, phủ tấp tểnh triều đại mục nát nhừ đương thời nhằm xác minh một vương vãi triều hoàn hảo nhập sau này, lên án bọn "bá giả" nhằm tôn vinh đạo "thuần vương", phê phán bọn vua quan liêu tàn bạo nhằm ca tụng thánh quân thánh thiện thần, trừng trị bọn người gian trá ác, xiểm nịnh thần, tà dâm, nhằm biểu dương những gương tiết nghĩa, nhân hậu, thủy cộng đồng. Tuy nhiên Truyền kỳ mạn lục ko cần chỉ thể hiện nay tư tưởng căn nhà nho, mà còn phải thể hiện nay sự giao động của tư tưởng ấy trước việc rạn vỡ của ý thức hệ phong con kiến...

Truyền kỳ mạn lục còn là một tập luyện truyện có rất nhiều trở thành tựu thẩm mỹ, nhất là thẩm mỹ dựng truyện, dựng anh hùng. Nó vượt lên xa vời những truyện ký lịch sử dân tộc vốn liếng không nhiều chú ý cho tới tính cơ hội và cuộc sống thường ngày riêng biệt của anh hùng, và cũng vượt lên xa vời truyện cổ dân gian trá thông thường không nhiều chuồn thâm thúy nhập tâm tư anh hùng. Tác phẩm phối kết hợp một cơ hội thuần thục, tài tình những công thức tự động sự, trữ tình và cả kịch, thân thiện ngôn từ anh hùng và ngôn từ người sáng tác, thân thiện văn xuôi, văn biền ngẫu và thơ ca. Lời văn cô ứ đọng, xúc tích, ngặt nghèo, hợp lý và sống động. Truyền kỳ mạn lục là kiểu mực của thể truyền kỳ, là "thiên cổ kỳ bút", là "áng văn hoặc của bậc đại gia", vượt trội cho tới những trở thành tựu của văn học tập hình tượng viết lách bằng văn bản Hán bên dưới tác động của sáng sủa tác dân gian trá [5].

”

Đúc kết lại, bám theo Tạ Ngọc Liễn, thì:

“ Trong trăng tròn truyện, truyện nào thì cũng thể hiện nay một ý kiến chủ yếu trị, một thái phỏng nhân sinh, một ý tưởng phát minh đạo đức nghề nghiệp của Nguyễn Dữ. Đó là những mong ước của ông về một xã hội người xem được sinh sống yên ổn bình nhập nền đức trị, nhập sự công bình, nhập tình yêu nâng niu nhân ái thân thiện trái đất với trái đất... Giá trị rộng lớn của Truyền kỳ mạn lục đó là ở những nội dung nhân bản ê [6]. ”

Thông tin cẩn liên quan[sửa | sửa mã nguồn]

Trước phía trên, Lê Quý Đôn và Phan Huy Chú đều nhận định rằng Truyền kỳ mạn lục vì thế Nguyễn Dư biên soạn, phiên phiến "bắt chước" Tiễn đăng tập. Theo Trần Văn Giáp thì sách ấy đặc biệt rất có thể là cuốn Tiễn đăng tân thoại của Cù Hựu (1346–1427, tự động là Tông Cát), một học tập fake đời Minh.[7]

Gần phía trên, yếu tố đó lại được đưa ra. Trong một bài bác phân tích, Viện sĩ thông tấn Viện Hàn lâm Nga B. Riftin viết:

Xem thêm: toái ngọc đầu châu

“ Thế kỷ 16, khoảng chừng sau năm 1527, Nguyễn Dữ ở nước ta lại phỏng bám theo Tiễn đăng tân thoại nhằm viết lách nên Truyền kỳ mạn lục, cũng đầy đủ 4 quyển trăng tròn truyện như Cù Hựu.[8] ”

Tuy nhiên, việc "bắt chước" hoặc "phỏng theo" này đang không tìm kiếm ra sự đồng thuận. PGS. TS. Nguyễn Đăng Na viết:

“ Chứng cứ rõ nét nhất nhằm nói rằng Nguyễn Dữ vẫn Chịu tác động của Cù Hựu đó là truyện "Cây gạo" nhập Truyền kỳ mạn lục, bởi vì nó giống như truyện "Cây đèn kiểu đơn" nhập Tiễn đăng tân thoại. Nhưng nếu như suy đoán như thế, tiếp tục phân tích và lý giải thế nào là những hiện tượng kỳ lạ sau đây: truyện "Hương Ngọc" của Bồ Tùng Linh (1640–1715) giống như truyện "Cuộc kỳ ngộ ở trại Tây" của Nguyễn Dữ. Truyện "Chuột đồng và loài chuột nhà" của Tolstoi (1828–1910) giống như truyện "Bức thư của một con cái muỗi" của Lê Thánh Tông (1442–1497), truyện "Thác đao điều" của Na Uy ở thế kỷ 18 với truyện "Lê Phụng Hiểu" của nước ta ở thế kỷ 15?...

Do vậy, nhập phân tích văn học tập cần thiết chú ý cho tới "tính đồng loại hình" của những nền văn học tập bên trên toàn cầu. Hơn nữa, truyện truyền kỳ được kiến thiết bên trên hạ tầng tình tiết dân gian trá, môtip truyện dân gian trá. Cho nên tình tiết truyền kỳ của những nước giống như nhau là vấn đề không tồn tại gì quá lạ lẫm.[9]

”

Trích thêm thắt chủ kiến của:

  • GS. Bùi Duy Tân:
“ Hầu không còn những truyện đều xẩy ra ở đời Lý, đời Trần, đời Hồ hoặc đời Lê sơ, và kể từ Nghệ An trở đi ra Bắc... Căn cứ nhập đặc điểm những truyện, thì thấy nó ko cần là 1 trong những dự án công trình thuế tập luyện như Lĩnh Nam chích quỷ quái... tuy nhiên là 1 trong những sáng sủa tác văn học tập với chân thành và ý nghĩa tương đối đầy đủ của kể từ này...[10] ”
  • PGS. TS. Trần Thị Băng Thanh:
“ Nguyễn Dữ tuy rằng với Chịu tác động của Cù Hựu, tuy nhiên Truyền kỳ mạn lục vẫn chính là tạo ra riêng biệt của Nguyễn Dữ, hao hao của phân mục truyền kỳ nước ta.[11] ”

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Nguyễn Dữ
  • Câu chuyện đối đáp của những người tiều phu ở núi Na

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Nguyễn Thế Nghi, người Mộ Trạch (Hải Dương), thực hiện quan liêu bên dưới triều Mạc, sinh sống nằm trong thời Nguyễn Dư.
  2. ^ Theo TS. Nguyễn Phạm Hùng Truyền kỳ mạn lục trong tầm thời hạn trước năm 1527, bên dưới triều Lê (Xem thêm thắt Đoán tấp tểnh lại thân thiện thế Nguyễn Dư và thời gian sáng sủa tác Truyền kỳ mạn lục [1] Lưu trữ 2016-03-06 bên trên Wayback Machine)
  3. ^ Trích Lời tựa của Bùi Duy Tân và Trần Thị Băng Thanh (Truyền kỳ mạn lục, phiên bản năng lượng điện tử, ko rõ ràng căn nhà xuất phiên bản & năm xuất bản)
  4. ^ Lời tựa với nhập Cựu biên Truyền kỳ mạn lục
  5. ^ Theo Từ điển Văn học tập (bộ mới), tr. 1125.
  6. ^ Trích nhập Danh nhân văn hóa truyền thống nhập lịch sử, tr. 173.
  7. ^ Theo Trần Văn Giáp, Tìm hiểu kho sách Hán Nôm, tr. 1117.
  8. ^ Xem bài bác "Thử đối chiếu Tiễn đăng tân thoại của Cù Hựu (Trung Quốc) với Kim nghêu tân thoại của Kim Thời Tập (Triều Tiên), Truyền kỳ mạn lục của Nguyễn Dữ và Cà tỳ tử của Asai rey (Nhật Bản)" của Viện sĩ thông tấn Viện Hàn lâm Nga B. Riftin [2].
  9. ^ Nguyễn Đăng Na, Văn xuôi tự động sự Việt Nam (Tập 1), tr. 212-213.
  10. ^ Từ điển văn học (bộ mới), tr. 1124.
  11. ^ Văn học tập thế kỷ XV-XVII. Nhà xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội, 2004, tr. 599.

Nguồn tham lam khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  • Từ điển Văn học tập (bộ mới). Nhà xuất phiên bản Thế giới, 2004. Mục kể từ vì thế Bùi Duy Tân biên soạn (tr.1124-1125).
  • Truyền kỳ mạn lục, phiên bản dịch của Trúc Khê Ngô Văn Triện. NXb Trẻ & Hội Nghiên cứu vãn giảng dạy dỗ văn học tập TP. Hồ Chí Minh, in lại năm 1988.
  • Trần Văn Giáp, Tìm hiểu kho sách Hán Nôm (Tập 1 và Tập 2 in chung), Nhà xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội, Hà Thành, 2003.
  • Nguyễn Đăng Na, Văn xuôi tự động sự Việt Nam (Tập 1). Nhà xuất phiên bản Giáo dục đào tạo, 1997.
  • Tạ Ngọc Liễn, Danh nhân văn hóa truyền thống nhập lịch sử. Nhà xuất phiên bản Thanh Niên, 2008.