Tằng Cẩu? Trong bức tranh đa sắc màu của văn hóa các dân tộc Việt Nam, nghi thức “Tằng cẩu” của người Thái, đặc biệt là người Thái đen ở Tây Bắc, nổi lên như một nét chấm phá độc đáo và đầy ý nghĩa. Đây không chỉ là một tập tục truyền thống đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời người phụ nữ, mà còn là biểu tượng cho những giá trị văn hóa, đạo đức và quan niệm về hạnh phúc gia đình của cộng đồng người Thái. Hãy cùng với Trường CĐSP Ninh Thuận tìm hiểu thêm về chủ đề này nhé.
Tằng cẩu là gì?
Tằng cẩu hay còn gọi là “khửn cẩu”, là một nghi thức truyền thống của người Thái đen, được thực hiện khi người con gái đến tuổi trưởng thành và kết hôn. Trong nghi thức này, mái tóc của cô gái sẽ được búi gọn lên đỉnh đầu và cài một chiếc trâm bạc. Từ đó về sau, búi tóc này sẽ trở thành dấu hiệu nhận biết người phụ nữ đã có chồng.
Tằng Cẩu có nguồn gốc và ý nghĩa
Tằng cẩu có nguồn gốc từ xa xưa, gắn liền với đời sống sản xuất và văn hóa của người Thái. Theo quan niệm của người Thái, mái tóc là biểu tượng của sắc đẹp và sức khỏe của người phụ nữ. Khi còn con gái, họ thường để tóc dài, buông xõa tự nhiên. Tuy nhiên, khi đã kết hôn, họ phải búi tóc lên cao để thể hiện sự trưởng thành, chín chắn và trách nhiệm của một người vợ, người mẹ.
Búi tóc trên đỉnh đầu cũng mang ý nghĩa bảo vệ người phụ nữ khỏi những điều xấu xa, tà ma. Chiếc trâm bạc cài trên búi tóc không chỉ là vật trang sức mà còn là biểu tượng của sự chung thủy, gắn bó trong hôn nhân.
Tằng cẩu: Nghi thức trang trọng và thiêng liêng
Lễ Tằng cẩu thường được tổ chức tại nhà gái, trước khi cô dâu về nhà chồng. Nghi thức này diễn ra trong không khí trang trọng và thiêng liêng, với sự tham gia của gia đình, họ hàng và bạn bè của cô dâu.
- Chuẩn bị: Trước khi làm lễ, cô dâu sẽ được tắm gội sạch sẽ, mặc trang phục truyền thống đẹp nhất. Người thực hiện nghi thức Tằng cẩu thường là một người phụ nữ lớn tuổi, có uy tín trong dòng họ hoặc cộng đồng.
- Tiến hành: Cô dâu sẽ ngồi giữa nhà, quay mặt về hướng mặt trời mọc. Người thực hiện nghi thức sẽ dùng lược chải tóc cho cô dâu, sau đó búi tóc lên đỉnh đầu và cài trâm bạc. Trong quá trình này, họ sẽ đọc những lời chúc phúc, cầu mong cho cô dâu có một cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, viên mãn.
- Kết thúc: Sau khi hoàn thành nghi thức, cô dâu sẽ được mọi người chúc mừng và tặng quà. Từ đó, cô chính thức trở thành một người phụ nữ đã có chồng và phải tuân thủ những quy tắc, chuẩn mực đạo đức của một người vợ, người mẹ.
Tằng cẩu trong đời sống hiện đại
Ngày nay, mặc dù cuộc sống đã có nhiều thay đổi, nhưng nghi thức Tằng cẩu vẫn được người Thái gìn giữ và truyền lại cho các thế hệ sau. Tuy nhiên, nghi thức này cũng có những điều chỉnh để phù hợp với cuộc sống hiện đại.
- Thời điểm thực hiện: Trước đây, Tằng cẩu thường được thực hiện ngay trước khi cô dâu về nhà chồng. Tuy nhiên, ngày nay, nhiều người chọn thực hiện nghi thức này vào ngày cưới hoặc sau khi đã về nhà chồng một thời gian.
- Cách thức thực hiện: Trước đây, chỉ có phụ nữ Thái đen mới thực hiện Tằng cẩu. Tuy nhiên, ngày nay, nhiều phụ nữ Thái trắng cũng đã bắt đầu thực hiện nghi thức này.
- Ý nghĩa: Mặc dù vẫn giữ được những ý nghĩa truyền thống, nhưng Tằng cẩu trong đời sống hiện đại còn mang thêm những ý nghĩa mới. Nó không chỉ là dấu hiệu nhận biết người phụ nữ đã có chồng mà còn là biểu tượng của sự tự tin, trưởng thành và trách nhiệm của người phụ nữ trong xã hội hiện đại.
Tằng cẩu: Nét đẹp văn hóa cần được bảo tồn
Nghi thức Tằng cẩu là một nét đẹp văn hóa độc đáo của người Thái, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa dạng của Việt Nam. Việc gìn giữ và phát huy giá trị của nghi thức này không chỉ có ý nghĩa đối với cộng đồng người Thái mà còn đối với cả dân tộc Việt Nam.
Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống càng trở nên quan trọng. Nghi thức Tằng cẩu, với những ý nghĩa sâu sắc về gia đình, hôn nhân và đạo đức, xứng đáng được bảo tồn và truyền lại cho các thế hệ mai sau.
Kết luận
Tằng cẩu là một nghi thức truyền thống độc đáo và đầy ý nghĩa của người Thái. Nó không chỉ là một dấu hiệu nhận biết người phụ nữ đã có chồng mà còn là biểu tượng cho những giá trị văn hóa, đạo đức và quan niệm về hạnh phúc gia đình của cộng đồng người Thái. Trong đời sống hiện đại, Tằng cẩu vẫn giữ được những ý nghĩa truyền thống và đồng thời mang thêm những ý nghĩa mới, phù hợp với sự phát triển của xã hội. Việc gìn giữ và phát huy giá trị của nghi thức này là trách nhiệm của cả cộng đồng và các cơ quan chức năng.
