Sắc sắc không không là gì, sắc sắc không không” nghĩa là như thế nào

Là Phật Tử, không người nào nhưng đo đắn Tâm Kinh Bát Nhã Ba La Mật (Ða). Bởi bởi vì, vào đa số các sự kiện tụng niệm đều phải có tụng Tâm Kinh Bát Nhã, cũng chính vì nạm mà lại hầu như những Phật Tử đang nằm trong lòng bài bác kinh này, độc nhất là đoạn: “Sắc bất dị Không, Không bất dị Sắc; Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc” (Sắc không khác Không, Không không không giống Sắc; Sắc là Không, Không là Sắc).

Ðoạn ghê này vô cùng ngắn thêm gọn dẫu vậy nghĩa lý thì hết sức thâm nám sâu, Khiến các vị thâm uim đạo pháp phần đông chứng thực rằng: Chưa hiểu nghĩa “Sắc Không” thì cần thiết như thế nào hiểu được Phật pháp.

Bạn đang xem: Sắc sắc không không là gì, sắc sắc không không” nghĩa là như thế nào

Tôi do được nghe và tụng bài bác Tâm Kinh Bát Nhã này nhiều lần, tuy vậy chưa biết được chân thành và ý nghĩa của đoạn gớm ấy, nhưng tôi đã và đang nằm trong ở lòng trường đoản cú lúc nào, đưa sử muốn quên cũng quan yếu làm sao quên được.

Vì thừa ở trong lòng nhưng thiếu hiểu biết đề nghị tôi có tương đối nhiều vướng mắc với ước ao search hiểu; vì thế Khi hiểu bất kể khiếp sách làm sao, tốt những bài bác pháp luận như thế nào, nhưng mà bao gồm kể đến nghĩa lý của “Sắc Không” là tôi đông đảo ghi chép lại nhằm suy tư tìm hiểu, cùng với hy vọng là vào trong 1 ngày như thế nào đó tôi sẽ suôn sẻ làm rõ được nghĩa lý ấy; cho dù cố gắng không ít mà lại tới nay tôi cũng chưa thể đáp án say mê xứng đáng mang lại câu tởm nđính thêm gọn gàng này.

Sau đây là những phân tích và lý giải về nghĩa ” Sắc Không” nhưng tôi được đọc hoặc được nghe giảng:

**Hòa Thượng Thích Duy Lực giảng: Theo sự phát âm biết thường xuyên tình, Sắc là tất cả trang bị chất có hình tướng mạo, Không thì không hẳn là trang bị chất; lý này Tức là Sắc cùng Không khác nhau; nhưng ý của Tâm Kinh thì “Sắc Không” bất nhị, chẳng bao gồm khác biệt.

Lại có tín đồ phân tích và lý giải nghĩa “Sắc Không” qua sự thành hoại của sự đồ vật, nlỗi cái bàn gọi là “Sắc”; đến lúc bộ bàn bị mục nát hoặc bởi biến rứa nhưng mà bị hủy hoại, không thể nữa thì call là “Không”.

Lý giải những điều đó thì cho nên nhị rồi, chớ chưa hẳn nghĩa “bất nhị” nhưng mà Phật mong mỏi chỉ dạy. Dẫu đến giải câu “Sắc bất dị không” như thế là đúng đi, còn câu “Không bất dị sắc” thì làm thế nào nhưng mà giải thích?

Cũng gồm fan giải Sắc Không theo nghĩa nhân duyên ổn, Có nghĩa là vị nhân duim kết hợp thì thành Sắc, nhân duyên rã tung thì thành Không; Lý giải này là vẫn phân hai rồi, vì chưng là gồm biệt lập rồi, đâu riêng gì là nghĩa “Bất Nhị” của Phật pháp.

Kinh Hoa Nghiêm nói: “Nhất thiết duy trọng tâm tạo”, Sắc vì tâm tạo, Không cũng vì chưng chổ chính giữa chế tạo ra, cả nhì rất nhiều không có từ bỏ tánh thì đâu đề nghị hủy hoại Sắc rồi new có thể thành Không? Cũng ko đề nghị riêng biệt tánh xuất xắc tướng mạo, do còn biệt lập thì đang là Nhị rồi.

Nhỏng cũng là bộ bàn nhưng mà giả dụ giải thích nlỗi vầy: Cái bàn là Sắc, với cửa hàng chiếu tự tánh của chiếc bàn, thấy được mẫu “đương thể tuyệt nhất không” của cái bàn, là “tánh không” của nó; cái bàn (Sắc) cùng tánh ko (Không) của nó đồng hiện hữu và một cơ hội, bất tương ly và không không nên biệt.

Lý này nói lên loại Không của bộ bàn mà ko chờ cho đến Khi cái bàn bị hoại, tức là ngay đang Lúc hiện nay là bộ bàn, nó đang đôi khi hiển hiện cái Không của nó.

Lúc ta thấy Sắc, Sắc vốn là Không, bởi vì Sắc đó vì chưng trung ương chế tác, vốn không tồn tại thiệt, cho nên vì vậy không chấp dòng Sắc là thiệt thì “Sắc tức thị Không”. Cũng ko chấp dòng Không là thiệt thì “Không tức thị Sắc”.

Hai chiếc vốn không khác biệt, chỉ tại bọn chúng sanh mê lầm chấp trước, new phân minh có Sắc bao gồm Không.

Sắc uẩn trong ngũ uẩn điều này thì 4 uẩn cơ cũng giống như vậy, cho nên vì vậy nói “Diệt phục nlỗi thị”. Nếu đem Tchúng ta uẩn nhằm nói thì “Thọ bất dị Không, Không bất dị Thọ; Tchúng ta tức thị Không, Không tức thị Thọ”.

Nếu đem Tưởng nhằm nói thì “Tưởng bất dị Không, Không bất dị Tưởng; Tưởng tức thị Không, Không tức thị Tưởng”. Nếu rước Hành để nói thì “Hành bất dị Không, Không bất dị Hành; Hành tức thị Không, Không tức thị Hành”. Nếu rước Thức nhằm nói thì “Thức bất dị Không, Không bất dị Thức; Thức tức thị Không, Không tức thị Thức”.

“Tánh Không” là tánh không tồn tại trường đoản cú tánh. Vậy nỗ lực nào là tự tánh?

điện thoại tư vấn là Tự tánh Khi kết đúc đủ bố ĐK giỏi ba phẩm tính là:

1 – Không buộc phải tạo thành tác nhưng thành.

2- Không nhờ vào những pháp không giống để mà thành.

3 – Và không thay đổi dị vào đầy đủ nơi chốn (không gian) với đầy đủ thời (vượt khứ đọng, hiện nay, vi lai).

Nếu không có đủ 3 điều kiện trên thì không phải là trường đoản cú tánh. Cái đơn vị, cái bàn, những trúc đồ vật, con bạn trên quả đât phần đông không tồn tại đủ 3 công dụng bên trên, phải số đông không có trường đoản cú tánh.

** Ngài Quán Thế Âm Bồ Tát (và clỗi Phật) rất đầy đủ trung khu từ bi với trí tuệ, vừa tuệ Bát Nhã vừa lòng từ bi của Phật tánh đồng nhất thể.

Ðối cùng với chúng sanh do lòng từ bỏ bi, bắt buộc mặc dù đang chứng đắc mà không vào Niết Bàn ngay, lại giới hạn tại cửa ngõ ngõ Niết Bàn nhằm dìu dắc mang đến tất cả bọn chúng sinh đồng vào.

Bởi bởi vì, sự cầu thành Phật ko hầu hết chỉ ích kỷ mà hơn nữa phủ nhận Phật tánh ko rành mạch sẵn tất cả của chính bản thân mình và của gần như người; Ngài Quán Thế Âm Bồ Tát gồm tương đối đầy đủ trường đoản cú giác giác tha.

Vì dựa vào Bát Nhã nhưng mà biết tất cả bọn chúng sanh nhỏng huyễn, đấy là nghĩa “Sắc tức thị Không”, mặc dù biết bọn chúng sanh là huyễn mà Bồ Tát lại tự bi bởi vì thấy chúng sanh sẽ gian khổ nên thị hiện tại vào sanh tử để hóa độ chúng sanh. Ðây là nghĩa “Không tức thị Sắc“.

Vì vắt Phật Giáo không chỉ xuất cụ cơ mà luôn luôn tại cố, vị Bát Nhã (tuệ) tất cả từ bỏ bi phải hài hòa đầy đủ hình tướng tá, không tồn tại riêng biệt chúng sinh với Phật, sinh sống và bị tiêu diệt, Niết Bàn và luân hồi.

Bồ Tát là bậc giác ngộ, không hề thiếu trí tuệ yêu cầu không bị ràng buộc vào dung nhan tướng tá, những Ngài đang chứng đắc buộc phải hoàn toàn có thể nhập Niết Bàn tuy nhiên bởi lòng thương thơm bọn chúng sinh mà lại trở về trần gian thị hiện tại thân tướng tá (Sắc), chỉ vì lòng đại nguyện muốn cứu giúp độ chúng sanh.

Ðây chính là nghĩa “Sắc là Không, Không là Sắc; Sắc ko khác Không, Không không khác Sắc”.

** Thân tướng được xem là Sắc, còn Tâm tánh thì không hình dạng ko mầu sắc đẹp nên gọi là Không, tuy nhiên Tâm tánh và Thân tướng tá không tránh nhau.

Kinh Lăng Nghiêm gồm dạy: Toàn Tướng Tức là Tánh, toàn Tánh Có nghĩa là Tướng. Ðây cũng là nghĩa “Sắc là Không, Không là Sắc; Sắc ko khác Không, Không không không giống Sắc”.

** Cũng chỗ Tâm này mà lại Ngài Ðại Châu Tuệ Hải nói rõ ra loại nghĩa “sắc đẹp không”:

Có một vị Tăng hỏi Ngài Ðại Châu: Thế như thế nào là tức dung nhan tức không, tức phàm tức thánh?

Ngài Ðại Châu bảo: Tâm tất cả nhiễm tức dung nhan, trọng tâm không lây nhiễm tức không, chổ chính giữa có truyền nhiễm tức phàm, trung khu không nhiễm tức thánh. Lại nữa, chân không nhưng mà diệu hữu là tức dung nhan, dung nhan không có thiệt là tức ko. Nay nói ko là tánh nhan sắc tự không, chẳng cần nói nhan sắc diệt new ko.

Nói dung nhan là tánh ko từ bỏ gồm nhan sắc, chưa hẳn nhan sắc tốt làm dung nhan. Ðây là nghĩa của “Sắc bất dị Không, Không bất dị Sắc; Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc”.

** Hòa Thượng Thích Thiện tại hoa nói nghĩa “nhan sắc không” khi giảng 2 câu sau đây:

Hữu Tâm vô tướng mạo, tướng tá trường đoản cú trung ương sinh, 

Vô trung khu hữu tướng, tướng tùng tâm khử. 

Tâm tạo thành tướng, trọng tâm hạnh lành thì cho dù tướng tá xấu, tướng xấu ấy lần lần được tâm lành gửi thành tướng xuất sắc. Trái lại dù cho có tướng mạo giỏi như nét xinh đoan trang, cơ mà trọng tâm cấu lây truyền thì tướng tá tốt này lần lần bị trọng tâm xấu biến thành tướng xấu. Tâm thân đồng phù hợp bất ly.

Thế thì, thân là sắc, nhưng dung nhan vày trung ương sinh, chổ chính giữa tạo ra sắc, đề xuất Sắc tức là không. Nghĩa này tương đối đầy đủ cho “Không là Sắc, Sắc là Không; Không chẳng khác Sắc, Sắc chẳng không giống Không”.

**Phật tngày tiết về sự vô minch vọng chấp của bọn chúng sanh nhằm hiển nghĩa “sắc không”.

Phật dạy: “Ví như họa sư, từ bỏ tay ảnh tượng quỷ Dọa Xoa, rồi thấy tượng quỷ lại khiếp sợ tế bất tỉnh nhân sự xuống khu đất. Cũng vậy, toàn bộ bọn chúng sinh phàm phu, tự tạo ra nhan sắc, tkhô giòn, hương thơm, vị, xúc, pháp cần tương hỗ sinh tử, tchúng ta những khổ não mà lại chẳng tự xuất xắc biết, lại trường đoản cú kêu khổ, chẳng biết khổ ấy là vì thiết yếu mình từ tạo nên (bởi vì trọng điểm tạo) ra”.

Tượng hình làm thấp thỏm vốn không, lục nai lưng và nhức đầu khó xử vốn không, chỉ vì chưng vọng chấp mà lại vì vậy gồm (sắc). Vì vọng mà lại thấy bao gồm sinh tử luân hồi, chứ bọn chúng sinh đâu hiểu được sinh tử vốn như “hoa không”, đồng cùng với huyễn hóa, như thế nào gồm thật đâu! (Kinh Viên Giác).

Lý này hiển bày nghĩa “Sắc Tức là Không, Không Có nghĩa là Sắc; Sắc chẳng khác không, Không chẳng không giống Sắc”.

**Lần khác Phật dạy: “Này Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát! Vô minc này chẳng có thực thể. Ví như bạn trong mộng, trong khi mộng thì chẳng nên ko, mà lại khi ngủ dậy rõ ràng bắt buộc gồm. Nlỗi các hoa khử sống trong hư không, cấp thiết nói là cố định có khu vực diệt. Vì cớ sao? Vì không tồn tại nơi sinh vậy. Tất cả chúng sanh sinh sống vào vô sinh nhưng vọng thấy tất cả sanh khử, cho nên được gọi là luân hồi sanh tử.

Người tu Viên Giác nhân địa của Nhỏng Lai hiểu rằng “Không hoa” này là kết thúc giao vận, cũng không có thân vai trung phong tbọn họ loại sanh tử kia. Chẳng yêu cầu vì làm nó không cơ mà phiên bản tánh của chính nó là không vậy”.

Người đôi mắt bị lòa nhặm thấy bao gồm hoa đnhỏ xíu trong hư ko, cho đến khi căn bệnh lòa nhặm hết thì hoa đbé (không hoa) tự diệt, có nghĩa là từ Không nhưng thành Sắc, rồi tự Sắc cơ mà vươn lên là Không.

Người đã mộng cho mộng là thực, đến lúc thức dậy thì tự biết mộng kia chưa phải thực; tương tự như bọn chúng sanh vô minh vọng chấp tạo nên những nghiệp dữ buộc phải bị luân hồi sanh tử, nếu thấu hiểu rằng vị vô minh vọng chấp nhưng mà chế tạo ra những nghiệp, thì loại giác được vô minc vọng chấp kia không còn vô minch vọng chấp, không còn sanh tử, cùng cái giác đó cơ hội nào cũng ko rời chúng sinh nửa bước.

Ấy là nghĩa “Sắc tức thị ko, ko tức thị sắc; dung nhan chẳng khác ko, ko chẳng không giống sắc”.

**Lấy bài bác giảng của Phật đến Ngài A Nan về tánh thấy trong gớm Thủ Lăng Nghiêm nhằm nghiệm ra lý “sắc không”.

Lúc ấy Ðức Như Lai tự trong tay, phân phát một đạo hào quang đãng báu chiếu mặt nên ông A Nan, ông A Nan lập tức xoay đầu trông qua bên cần, Phật lại pngóng một đạo hào quang qua phía bên trái ông A Nan, ông A Nan cũng xoay đầu trông qua bên trái. Phật hỏi ông A Nan: “Hôm nay đầu ông bởi vì sao lại lay hễ ?”

Ông A Nan bạch: Con thấy Ðức Nlỗi Lai phát hào quang qua phía trái cùng mặt nên của bé, cần nhỏ trông qua bên cần phía trái, đầu nhỏ tự lay động.

Phật hỏi: Cái đầu ông lay rượu cồn xuất xắc mẫu thấy lay cồn ?

Ông A Nan thưa: Bạch Thế Tôn! Ðầu con tự động hóa chứ đọng tánh thấy của nhỏ còn không ở chỗ nào, đem gì nhưng mà lay cồn.

Phật dạy: Ðúng thay.

Phật bảo đối với cả đại chúng: Chúng sinh đem loại lay cồn Hotline là trằn, ko sinh hoạt im hotline là khách hàng, những ông coi ông A Nan, đầu trường đoản cú lay rượu cồn mà lại dòng thấy không lay đụng, hãy xem bàn tay ta tự mở từ bỏ cụ nhưng cái thấy ko ruỗi ko co (không msinh hoạt nắm).

Làm sao các ông lại đem mẫu động làm thân, mang mẫu cồn làm cho chình ảnh, tự đầu đến cuối, niệm niệm sinh diệt, bỏ lỡ chân tính, trung tâm tánh mất địa điểm sống động, thừa nhận đồ dùng (thân xác) có tác dụng bản thân, luân phiên dần vào ấy, từ dìm lấy cái trôi lăng vào lục đạo.

Thế thì Tánh Thấy chẳng đề nghị Sắc, Tức là Không, còn cái đầu của ông A Nan là Sắc; cả 2 đều phải có sẵn vị trí ông A Nan. Ðó là nghĩa “Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc; Sắc chẳng không giống Không, Không chẳng khác Sắc”.

** Cthị trấn Hòa Thượng phá Táo đọa.

Một hôm Tung Nhạc Hòa Thượng dẫn chúng như thế nào núi, có một chiếc miếu rất thiêng, vào điện chỉ để một vị Táo bằng gạch, dân chúng xa ngay gần đến cúng kính liên hồi, còn nếu như không sẽ bị liền kề sợ hãi.

Sư vào miếu rước gậy gõ vị táo khuyết 3 dòng và nói: “Dốt ! Ngươi vốn gạch men phù hợp thành, linc tự đâu lại, thánh tự ở đâu hiện tại, nhưng mà ngay cạnh sinh hại mạng mang lại thế ấy?”.

Táo gạch men từ nghiêng xẻ rồi bể nát. Chốc lát, bao gồm tín đồ nhóm nón áo xanh, tự nhiên đứng trước khía cạnh sư, lễ bái thưa: Tôi là Thần Táo tchúng ta quả báo đã lâu, ngày này nhờ Ngài nói pháp vô sinh, vẫn thoát ra khỏi khu vực này, sanh vào cõi trời, mang lại trên đây bái tạ.

Sư nói: Tánh phiên bản hữu của ông chẳng phải do tôi ráng nói ! Thần Táo lại lễ bái rồi ẩn.

Thị trả của Sư thưa: Chúng con theo hầu Hòa Thượng đã thọ, chưa nhờ chỉ dạy dỗ, Thần Táo được yếu đuối chỉ thẳng tắt gì, ngay tắp lự sanh cõi ttách ?

Sư đáp: Ta chỉ nói với y, ngươi vốn đất gạch hòa hợp thành, linch từ đâu lại, thánh nơi nào hiện nay, mà gần kề sợ fan ráng ấy? Ngươi hãy nói mau! Nói mau!

Thị mang ko nói được. Sư bảo: Lễ bái đi ! Thị giả ngay tức khắc lễ bái.

Sư la lớn: Bể rồi ! Bể rồi! Rơi rồi !

Thị mang tự nhiên đại ngộ.

Sau gồm bạn thuật lại mang lại Quốc Sư Huệ An nghe, Quốc sư khen: Kẻ này (Tung Nhạc Hòa Thượng) gọi tột thứ bửa Nhất Nlỗi, Thần Táo ngộ lẽ này là yêu cầu, vị Tăng kia 5 uẩn đúng theo thành cũng nói bể rồi, rơi rồi; cả hai đều knhị ngộ. (Vậy, ngũ uẩn cùng tđọng đại gạch ngói bùn khu đất là đồng tốt là khác?)

Thế thì, gạch đá là sắc, ngũ uẩn là không; “Không Có nghĩa là Sắc, Sắc tức là Không; Không chẳng khác Sắc, Sắchẳng không giống Không”, nghĩa này ví dụ.

** Vua Túc Tông hạ chiếu tránh Ngài Quốc Nhất thiền đức sư vào đạo tràng. Sư vừa thấy vua ngay lập tức đứng lên xin chào.

Vua nói: Sư hà tất đề xuất vực dậy kỉnh lễ quả nhân !

Quốc Nhất thiền sư nói: Thí công ty đâu dùng 4 uy nghi nhưng mà thấy bần đạo đặng.

Vua chỉ thấy cái thân đứng lên của Sư, chứ làm sao thấy được pháp thân của Sư. Xác thân của Quốc Nhất tnhân hậu sư tức nhan sắc, pháp thân của Ngài tức không, mà lại cả 2 đều phải có địa điểm Quốc Nhất thiền khô sư. Ấy là “Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc; Sắc bất dị Không, Không bất dị Sắc”.

** Sư Ninakawa đang hấp hối hận trên chóng bệnh, đợt đau nổi lên từng chập, sự sống đang mất dần; thầy của sư là Thiền lành sư Ikkyu Sojun (1394 – 1481) cho thăm và nói: Ta biết con sẽ Chịu cơn đau ghê gớm, ta hoàn toàn có thể giúp được gì mang lại con ?

Sư Ninakawa thưa: Con mang lại không rước theo một đồ dùng gì, ra đi cũng không lấy một đồ gia dụng gì; Ngài góp gì được mang lại nhỏ ?

Tnhân từ sư Ikkyu ôn tồn bảo: Nếu thực thụ bé nghĩ “tất cả Ðến gồm Ði” thì ta vẫn chỉ mang đến con một tuyến phố “không Ðến cũng ko Ði”.

Lời nói này đã đưa Sư Ninakawa vào cõi chơn hẳn như cực kì tận cùng với niềm vui giải bay bên trên môi.

Có tuyến đường là sắc đẹp, không có tuyến phố là không, chúng sinh vẫn còn đó nghiệp lậu chưa tự trừ dứt, và các Bồ Tát Tuy không còn nghiệp lậu cơ mà luôn gồm hạnh nguyện hóa độ bọn chúng sanh, buộc phải thị hiện vào sinh tử, chính vì như thế cũng gặp gỡ nhau trên một tuyến đường.

Nhưng vì dựa vào sử dụng Bát Nhã nhằm cửa hàng chiếu, nên tìm hiểu rõ tuyến phố này cũng là huyễn, cùng mang lại cũng không hẳn mang lại, đi cũng chẳng yêu cầu đi, mà lại đến đi chẳng yêu cầu ko. Ấy là “Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc; Sắc chẳng khác Không, Không chẳng khác Sắc”.

** Tuyết Nđắm đuối Hòa Thượng hỏi Cao Phong Tnhân từ sư: Ai cùng ông kéo xác sống này mang đến đây vậy ?Cao Phong không trả lời được, bởi vì mẫu ấy không thể chỉ bày.

Thân xác của Cao Phong là Sắc, chiếc mà cùng ông kéo thể xác đến đi là Không. Nhưng mẫu ấy cùng thể xác tứ đọng đại của Cao Phong rất nhiều đồng làm việc địa điểm Cao Phong. Ðó là “Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc; Sắc chẳng không giống Không, Không chẳng không giống Sắc”.

**Hãy nghe Ngài Ðộng Sơn nói về “bệnh, không bệnh” trong nghĩa “sắc không”.

Có vị Tăng mang lại thăm bệnh Ngài Ðộng Sơn với hỏi: Hòa Thượng dịch, gồm đồ vật gi chẳng bệnh chăng?

Ðộng Sơn đáp: Có.

Tăng lại hỏi: Cái chẳng bệnh, hắn gồm thấy Hòa Thượng chăng?

Ðộng Sơn bảo: Lão Tăng coi “Y” tất cả phần.

Tăng hỏi tiếp: Chẳng biết Hòa Thượng làm sao xem “Y” ?

Ðộng Sơn nói: Lúc lão tăng coi chẳng thấy gồm bệnh.

lúc căn bệnh, Ngài thấu hiểu từng trạng thái diễn tiến của căn bệnh không chút ít nhầm lẫn, thì mẫu biết ấy chẳng đồng với căn bệnh, dòng biết ấy trước đó chưa từng bệnh dịch, dòng biết ấy cụ thể thường xuyên hằng ngơi nghỉ khu vực Ngài.

Hãy nói cái không dịch đó là cái gì ? Nói được chăng ? Chẳng thể nói tuyệt chỉ bày ra được, cần “Y” là “Không”, còn thân của Ngài đã dịch phía trên cụ thể là “Sắc”. Cả 2 phần nhiều không quanh đó Ngài Ðộng Sơn. Ấy là nghĩa: “Sắc tức thị Không, Không tức thị sắc; Sắc chẳng không giống Không, Không chẳng không giống Sắc”.

**Riêng Ngài Thần Hội thì giảng về “Ðốn Tiệm” trong nghĩa “Sắc Không” như sau:Pháp Sư Chí Ðức hỏi: Thiền lành Sư thời nay dạy chúng chỉ cầu đốn ngộ. Vì sao không tuân theo Tiểu Thừa nhưng mà dẫn tiệm tu ? Chẳng bao gồm fan như thế nào lên 9 tầng mà lại ko bởi vì đi dần dần từng bậc?

Ngài Thần Hội đáp: “Chỉ sợ hãi khu vực tín đồ lên chưa phải là đài 9 tầng, nhưng e rằng uổng công trèo lên lô đất mồ cao. Nếu thiệt là đài 9 tầng, đây có nghĩa là nghĩa đốn ngộ.

Xem thêm:

Ngày nay ngơi nghỉ vào đốn mà lại lập tiệm, y như đài 9 tầng vậy; yêu cầu bước từng bậc, trọn không được phía trong tiệm cơ mà lập nghĩa tiệm”.

Ðốn là chỗ trực tiếp cuối cùng, là rốt ráo, mà lại lập tiệm là phương tiện đi lại nhằm đi mang lại đó, như đi từng bậc để lên trên tới từng lắp thêm 9, không được giới hạn ngủ, luôn nhắm vào (không rời) mục đích sau cùng. Ðó là đốn, mà lại là đốn tất cả phương tiện tiệm để hội chứng đắc.

Mê (Tiểu thừa) thì tu a tăng kỳ kiếp vẫn chưa giải thoát, còn ngộ thì chỉ trong vòng khoảnh khắc, không còn mê tức thời thức giấc chớ không có ngộ từ bỏ từ; thời hạn tra cứu tìm cơ mà ko thấy thì lâu, nhưng lại phút đột ngột sáng ngộ ra chỉ vào chớp mắt, chính vì vậy nói: Tu thì tiệm mà lại ngộ thì đốn là vậy.

Có con đường để lần đi từng bậc là “Sắc”; không bắt buộc tuyến đường nhưng mà đã giác ngộ, đó là “Không”; nhờ vào cả hai thì hành giả mới ngự được đài 9 tầng (bệnh đắc). Ðây là nghĩa “Sắc bất dị Không, Không bất dị Sắc; Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc”.

Vì nuốm kinh nói: Sắc ko khác Không, Không không khác Sắc. Lại nói: Thấy tức Sắc, thấy cần thiết thấy tức Không. Do kia khiếp nói: Sắc có nghĩa là Không, Không có nghĩa là Sắc.

** Thiền sư Duy Tín nói: Ba mươi năm trước, thấy non sông là thiệt núi sông (chấp có sắc), sau chạm chán thiện lên trí thức bảo ban, nghiệm thấy sơn hà thì vô hay đề xuất nói: Núi sông chưa hẳn là nhà nước (chấp không). Nhờ tu Bát Nhã, hành Bát Nhã; vì tu với hành Bát Nhã thâm sâu đề nghị sau 30 năm lại thấy núi sông chỉ là quốc gia (như thị).

Ðến quy trình này thì không hề rành mạch Sắc Không, không còn tiệm chiếu gì nữa, vày vẫn tới vị trí chân thật. Ðây là nghĩa “Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc; Sắc chẳng không giống Không, Không chẳng không giống Sắc”.

** Ngài Vĩnh Gia Huyền Giác giảng về “nhan sắc không” qua nghĩa của “hữu vô”.

Ngài dạy: Pháp chẳng yêu cầu hay nhưng chấp hữu, bắt buộc buộc phải dùng phi hữu nhằm phá hay. Tánh chẳng đề nghị đoạn nhưng mà chấp vô, phải sử dụng phi vô nhằm phá đoạn. Cũng nhỏng thật sạch sẽ chẳng nên là nước tro mà lại nhờ vào nước tro đề nghị rửa không bẩn, đấy là rước công năng tuyệt rửa, há lấy nước tro mà làm cho sạch mát ư ?

Ðây là biết Trung Ðạo chẳng thiên (lệch), dựa vào nhị biên cơ mà biện chánh. Ðoạn cùng thường xuyên những chẳng yêu cầu, phụ thuộc vào vô với hữu nhằm rõ nơi sai.

Hoặc hữu hoặc vô đang không nên, chẳng bắt buộc hữu chẳng phải vô cũng đâu là bắt buộc. Phàm “vọng” chẳng cần do “ngu” sanh, cùng “chân” chẳng đề xuất bởi vì “trí” được; đạt vọng (hiển vọng) Call là chân, mê chân (mê Niết Bàn) Gọi là vọng; há tất cả vọng tùy dại biến? Chân theo trí trở về ? Chân vọng chẳng sai, chỉ vị dại trí trường đoản cú khác.

Ngài Huyền Giác đã giảng nghĩa Hữu Vô (Sắc Không) vô cùng thâm nám diệu, chẳng đa số rõ nghĩa “Sắc Không” mà còn cực kỳ việt chiếc “Sắc Không” ấy nữa (quét sạch mát luôn luôn mẫu chấp “Sắc Không”).

Tương tự, Học mang Hồng Dương tất cả viết: Vấn đề là làm nắm nào để có thể sinh sống trong chân nlỗi hoàn hảo và tuyệt vời nhất nhưng mà đôi khi có thể từ bỏ tại trong quả đât không nên biệt tương đối. Ðây là và một thời điểm vừa tuyệt vời và hoàn hảo nhất vừa tương đối… Sáng tức thị tối, buổi tối tức thị sáng. Ngay trong sạch có về tối, đừng coi chính là tối.

Ngay trong buổi tối gồm sáng, chớ coi chính là sáng. Hãy cắt đứt tất cả thiên chấp về sáng sủa về tối, thể dụng tự nhiên phân chẳng phân.

** Có vị Tăng hỏi Ngài Ðại Châu: Người chèo thuyền, lường (mạn) thuyền cọ bị tiêu diệt ốc, hến; là tín đồ Chịu tội tốt thuyền Chịu đựng tội ?

Ngài Ðại Châu bảo: “Người thuyền phần lớn ko trung tâm, tội bao gồm tại ông. Ví nhỏng cuồng phong thổi gãy cây sợ hãi mạng, mà lại không có người làm cho, không tồn tại bạn chịu, dẫu vậy vào thế giới (cõi Ta Bà) đâu không phải là nơi chúng sinh chịu đựng khổ” ( đâu không phải = đề xuất ).

Thuyền gồm nghiền chết nhỏ ốc bé hến, tức là bất lợi mạng xẩy ra (có nghĩa là Sắc), tất cả tội đang gây nên, tuy thế thuyền thì vô trọng tâm, chỉ bởi vì bạn chèo, bạn chèo thì cũng không trung khu cạnh bên sợ, cần chẳng tất cả tội (tức Không); cuồng phong ko vai trung phong sợ mạng cần tức Không, dẫu vậy bao gồm tín đồ bị sợ, nhà cửa đổ nát rõ ràng là bao gồm, đề nghị là Sắc; và do chúng sinh gồm nghiệp lậu buộc phải không bay thoát khỏi 3 cõi, Có nghĩa là còn trong vòng sanh tử, vì thế bị bức sợ hãi tức là Sắc, mà lại cũng không tồn tại bạn bức hại hay Chịu đựng tội bắt buộc tức Không.

Ấy là nghĩa “Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc; Sắc ko khác Không, Không không không giống Sắc”. Ngài Ðại Châu giảng nói nghĩa “nhan sắc không” qua lý “có tội không tội”.

** Tăng hỏi Tthánh thiện sư Thần hội: Bài kệ “Trước gồm nay ko, trước không nay có”, nghĩa như thế nào ?

Ngài Thần Hội dạy: Theo ghê Niết Bàn thì: Trước gồm là trước tất cả Phật tánh, ni ko là ni không Phật tánh. Nay nói không tồn tại Phật tánh là bị phiền não bịt đậy buộc phải không thấy, cho nên nói ko.

“Trước không ni có”: Trước ko là trước không có phiền não, ni có là ni bao gồm đủ vô minc pnhân hậu óc. Dù mang đến đại kiếp pthánh thiện não nlỗi hằng sa cũng chính là ni gồm (cũng chính vì tự vô thỉ chúng sanh đang gồm Phật tánh thanh tịnh).

Chính vậy cho nên Phật nói: “Ba đời bao gồm pháp thì không có lẽ rằng đó”. Vì Phật tánh thể là hay, chẳng cần sinh khử, chẳng yêu cầu trợ thì bao gồm cũng chẳng cần trợ thời không.

Pháp vào 3 thời là pháp tất cả sinh diệt, có sanh diệt mới có quá, hiện tại, vị lai. Phật tánh không có sanh khử cần làm cái gi có 3 thời. Phật tánh là Phật tánh, là Như Nlỗi, là Như Thị.

Ấy là Ðại Niết Bàn vậy! Nói “Ðại” trên đây ko Có nghĩa là to, mà lại là không có hạn lượng, không có bờ mé, không tồn tại đồ vật gi hoàn toàn có thể sánh được.

Ði đứng nằm ngồi trung khu không xấp xỉ. Trong tất cả thời được không vị trí được. Ba đời chư Phật, Bồ Tát trường đoản cú bi vắt nhau truyền nhấn.

** Nhằm giải thoát gần như vọng chấp, Ngài Tuệ Trung Thượng sĩ tất cả giảng về nghĩa “sắc đẹp không” như sau:Có vị Tăng hỏi Ngài Tuệ Trung thượng Sĩ: Trong gớm bao gồm câu: “Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc”. Ý Ngài nạm như thế nào ?

Thượng sĩ im re phút giây rồi hỏi: Ông đọc không ?

Tăng thưa: Chưa phát âm.

Thượng Sĩ hỏi: Ông bao gồm Sắc thân chăng ?

Tăng thưa: Có.

Thượng Sĩ hỏi: Vậgiống ý nói Sắc Có nghĩa là Không?

Rồi Ngài hỏi tiếp: Ông thấy mẫu (hư) Không bao gồm dáng vẻ không?

Tăng thưa: Không thấy.

Thượng Sĩ bảo: Vậy sao nói Không là Sắc ?

Tăng hỏi: bởi vậy rốt cục là vậy làm sao ?

Thượng Sĩ đáp: Sắc chẳng phải Không, Không chẳng yêu cầu Sắc.

Nghe đến trên đây, vị Tăng lãnh hội và lễ tạ.

Ðây là Ngài Thượng Sĩ ước ao phá chiếc chấp trước, trong khi thấy học nhân chỉ biết nnhì lời cắm chữ cơ mà chẳng phát âm ý tởm, chẳng thấu được lời Phật dạy dỗ. Nghe nói Sắc chấp khu vực Sắc, nghe nói Không chấp vào Không. Thượng Sĩ bèn tất cả kệ rằng:

Sắc có nghĩa là Không, Không Có nghĩa là Sắc,

Clỗi Phật bố đời tạm thời bày đặt;

Không vốn không Sắc, Sắc không Không,

Thể tánh nắng trong không còn mất.

Thế thì ngay lập tức mang đến lời Phật dạy được ghi lại vào bom tấn, nhưng bạn tu học chẳng ngộ, lại chấp thủ vào ngữ điệu văn từ bỏ, chỉ biết nnhị chữ nuốt lời nên chỉ là tử ngữ tử văn, không phải ý Phật, khác gì bé chim Anh Võ học nói giờ bạn, nói thì như là, còn nghĩa thì thiếu hiểu biết.

Kinch là truyền ý Phật, chẳng nhận thấy ý Phật cơ mà chỉ tụng, ấy là bạn học ngữ, phải chưa phải là trì khiếp. Chính chính vì như thế mà vào Kinc Viên Giác Phật gồm dạy: “Này Tkhô hanh Tịnh Huệ Bồ Tát! Dùng tâm chướng ngại trường đoản cú khử những vật cản, khi các hổ ngươi đã diệt rồi, thì cũng không tồn tại tín đồ khử ngại ngùng.

Kinh điển của Phật nói như thể ngón tay để chỉ phương diện trăng Viên Giác. Nếu thấy được mặt trăng này thì rõ biết ngón tay chỉ tê chưa hẳn là khía cạnh trăng”.

Ý của Ngài Thượng sĩ nhằm mục đích giải pđợi tất cả đều trói buộc, ngoài số đông kiến giải chấp trước. Lời tuy khác cùng với ghê, nhvừa lòng không thể khác.

Cư Sĩ tiền bối Tâm Minc – Lê Ðình Thám cũng dạy: Tâm thế tuyệt đối hoàn hảo vốn không thể chỉ được, Phật phương tiện đi lại chỉ dạy cho chúng sanh trực thừa nhận tcõi âm, chúng sinh nên cân nhắc nơi Phật mong muốn chỉ, chớ không nên câu nệ chỗ danh tự mà bỏ lỡ tâm thế.

Chính vì vậy mà lại sau cuối Ðức Thế Tôn cũng xác nhận: Suốt 49 năm tmáu pháp độ sanh (hóa độ bọn chúng sanh), ta chưa hề nói một chữ.

** Thiền đức Sư Tần Bạt Ðà, Ngài lại đi thêm lên một bước nữa, Ngài thể hiện cái “nhân quả” của “sắc không”.

Ngài nghe lừng danh Ðạo Sinc ttiết pháp khiến cho gạch men đá còn đề xuất gật đầu, buộc phải cho thăm.

Cũng phải giới thiệu về Ngài Ðạo Sinch, vào đời Tấn, vốn họ Ngụy, xưa theo học cùng với Ngài Cưu Ma La Thập, rồi trụ trên ca tòng Tkhô hanh Viên với trách nhiệm biên dịch kinh khủng. Ngài bị những người dân cai quản việc ấn tống ghen ghét, tất cả lần Ngài gửi lên bộ ghê Nê Hoàn (Niết Bàn) bao gồm 6 quyển.

Ngài vẫn nghiền ngẫm nghĩa lý của kinh và đưa ra tmáu “Xiển Ðề cũng có thể có Phật tánh”. Bấy giờ đồng hồ, Ðại bản đã có khá đầy đủ nhưng lại không được lưu lại truyền, đề xuất những người dân cựu học tập thường xuyên hay gặm chữ nnhì lời, chấp chặt vào văn uống từ (bất liễu nghĩa) buộc phải không đủ can đảm đồng ý, và lại còn cho là tà tngày tiết rồi xua Sư đi.

Ðến Hổ Khâu ngơi nghỉ Bình Giang, Sư dựng những tảng đá làm học tập trò, cứ nỗ lực mà giảng ghê Niết Bàn mang lại đá nghe. Ðến đoạn “Xiển Ðề cũng có Phật tánh”, Sư hỏi đá: Những lời ta nói có hợp với ý Phật hay không? Những tảng đá phần lớn chấp nhận.

Về sau gồm Ngài Ðàm Vô Sấm dịch lại Hậu phẩm của khiếp Niết Bàn, Sư tức tốc search coi, thấy câu chữ đúng như lời Sư sẽ viết giảng.

Ngài Tần Bạt Ðà mang đến gặp mặt với hỏi Ðạo Sinh: Chẳng biết Pháp Sư tmáu nghĩa “Sắc Không” ra làm sao ?

Ðạo Sinc nói: Chúng vi (nhiều phân tử bụi) tụ lại hotline là “Sắc”, chúng vi chẳng gồm tự tánh hotline là “Không”.

Tần Bạt Ðà hỏi: Lúc chúng vi chưa tụ Hotline là cái gì ?

Ðạo Sinh ko vấn đáp được.

Tần Bạt Ðà vậy cây quạt hỏi: Thấy chăng?

Ðạo Sinch đáp: Thấy! Thấy Thiền hậu Sư cụ cây quạt.

Tần Bạt Ðà buông tay, cây quạt rơi xuống khu đất, với hỏi: Thấy chăng?

Ðạo Sinc đáp: Thấy! Thấy cây quạt của Thiền khô Sư rơi xuống đất.

Tần Bạt Ðà nói: Thế thì loài kiến giải của ông chưa ra phía bên ngoài lẽ thường xuyên, làm sao hoàn toàn có thể lừng danh mọi thiên hạ! Bèn bỏ đi.

Môn đồ vật của Ðạo Sinc đuổi theo hỏi: Thầy con tmáu nghĩa “Sắc Không” gồm gì không nên ư ?

Tần Bạt Ðà đáp: Chẳng nên nói thầy ngươi không nên, cơ mà thầy ngươi chỉ biết “quả” của Sắc Không cơ mà trù trừ “Nhân” của Sắc Không.

Môn thiết bị thưa: Bạch Tnhân từ Sư! Thế nào là “Nhân” của Sắc Không ?

Tần Bạt Ðà đáp: Nhất vi (một phân tử bụi) “Không”, nên bọn chúng vi (nhiều phân tử bụi) “Không”; chúng vi “Không” nên duy nhất vi “Không”; trong chúng vi “Không”, chẳng bao gồm tuyệt nhất vi; vào tuyệt nhất vi “Không”, chẳng gồm bọn chúng vi.

Ðây là nghĩa “Sắc Không” bộc lộ ví dụ trong lý Dulặng Khởi. “Không” gồm là do lập ra “Sắc”, “Sắc” hiển bày là vì “không” được nên danh. Ấy là “nhân cùng quả” của Sắc Không, cả 2 gần như không có trường đoản cú tánh.

Lời này giống hệt như Lục Tổ dạy: Ðến và đi làm nhân nhau nhưng mà tất cả, tuyệt nhất với rất nhiều phá nhau nhưng hiển, cứu vãn kính nhị biên mọi hay, chẳng còn địa điểm nhằm dựa dẫm. Ðã không cả 2 bên thì Trung Ðạo cũng quét không bẩn. Trong ấy làm gì gồm vướng hổ thẹn.

**Thiền Sư Nhất Hạnh phụ thuộc vào lý “Trùng Trùng Duim Khởi” trong ghê Hoa Nghiêm với gớm Thủ Lăng nghiêm để giảng về nghĩa Sắc Không.

Lý Trùng Trùng Duim Khởi là: Tất cả các sự vật dụng, rất nhiều hiện tượng lạ đông đảo vận hành liên đới và chằng chịt với nhau, không tồn tại sự đồ như thế nào sinh hoạt hòa bình, hiếm hoi cả.

Rác hôi tân hận rất có thể trở thành phân xanh đến cây để sinh ra trái ngọt, hoa thơm. Hoa thơm và rác tân hận ko hơn không kém vì chưng ko là cá biệt, ko là ít không là những vày không hạn lượng, không có diệt nhục xuất xắc hãnh diện bởi toàn bộ chẳng khác biệt.

Trở lại bộ bàn, không phần đông cái bàn chỉ bao gồm: Công lao của fan thợ mộc, của đinh, của gỗ, cơ mà địa điểm chiếc bàn còn tồn tại sự hiện diện của đất đai mầu mỡ chảy xệ cho cây tăng trưởng để cho ra gỗ, chỗ bộ bàn cũng có thể có các cơn mưa tưới lên khu đất mầu mỡ, tất cả công nuôi nấng của cha mẹ fan thợ mộc, cũng đều có sự hiện hữu của bác nông phu thêm vào ra cơm cho những người ấy ăn, gồm sự hiện diện của bà xã tín đồ thợ mộc, tất cả bàn tay thợ dệt tạo nên áo quần cho những người thợ mặc, bao gồm sự hiện diện của tia nắng phương diện trời chiếu rọi trên cây xanh, cùng vô lượng các sự đồ gia dụng khác.

bởi thế, vị trí cái bàn bao gồm đồ vật thuộc về cái bàn nhỏng đinh, mộc, bạn thợ (có nghĩa là Sắc), và gồm hiện hữu của các thứ ko ở trong về đồ vật chất của bộ bàn (tức là Không).

Có từng nào sự trang bị là có bấy nhiêu dulặng khởi, những sự đồ dùng phần đông liên hệ với đan dệt cùng nhau vào vũ trụ các chiều (hoành độ, tung độ, cao độ, thời gian…).

Trong ấy tất cả đều sống động, các biến chuyển biến hóa không xong xuôi, những đồ được thành quyết (sanh), rồi hiện tại trụ một thời (trụ), lại thay đổi chuyển qua thời không giống (dị), rồi lại rã tan mất (diệt), đến trên đây nói là mất mà chẳng buộc phải mất bởi lại bắt đầu cho sự sanh không giống.

Sự biến chuyển hiện tại của một pháp đều sở hữu tương tác với những pháp không giống, không có một sự đồ gia dụng như thế nào cô lập, loại này còn có vì chưng dòng Khi có, dòng này sẽ không vày loại lúc không, không có chiếc bổ nào hiếm hoi.

Cha mẹ anh gồm trong anh, anh có vào cha mẹ anh; anh em non sông anh tất cả trong anh, anh tất cả vào bạn bè nước nhà anh; đa số người thông thường quanh anh vui bi thảm hầu hết tác động tới việc vui bi thảm của anh ý.

Trong pháp giới tánh kia gồm toàn bộ nhưng mà cũng không có: Thụ vật, không có tôi, không có anh, không tồn tại cây trồng, không mặt ttránh, phương diện trăng hay quả thế giới, không ngày hôm qua, thời buổi này tuyệt ngày mai; cũng không hẳn là chiếc không. Vì tất cả đông đảo vô vấp ngã, không nhị vậy. Ngay ở trong cơ thể của ta, thực chất không những số lượng giới hạn vào phạm vi bên trong lớp da của ta.

Không bao gồm vật dụng như thế nào, hiện tượng làm sao vào vũ tru mà lại không có contact với ta, nhỏng là: Bầu khí quyển cho ta thở, tia nắng khía cạnh trời, chiếc suối, lúa mạ, trái đất… đều phải có vào ta, rất nhiều tương tác cùng với ta.

Ngay cả các bộ phận bên phía trong khung hình ta như: Tyên ổn, phổi, gan, ruột, ngày tiết, tế bào hầu hết liên hệ cùng với nhau; từng phần tử làm sao của cơ thể cũng xuất hiện của không ít bộ phận khác của khung người. Máu cần có phổi, phổi cần có ngày tiết, đề xuất tiết là phổi, phổi là huyết.

Tlặng cần phải có phổi, phổi cần phải có tyên, đề nghị tim là phổi, phổi là tim… Tất cả đều tương trợ tương nhập.

Tnhân từ sư Ðạo Hạnh, đời Lý sinh sống Việt Nam cuối thế kỷ 11 nói: ” Hạt lớp bụi này cơ mà không tồn tại thì cả ngoài trái đất cũng không” (tác hữu è sa hữu, vi không tuyệt nhất thiết không).

Ðó cũng là nghĩa: Trên đầu sợi lông tiềm ẩn cả tam thiên đại thiên quả đât. Một xuất hiện vào toàn bộ, cùng tất cả xuất hiện trong một; một là toàn bộ, toàn bộ là 1 trong những (Nhất tức độc nhất thiết, độc nhất thiết tức độc nhất vô nhị của kinh Hoa Nghiêm).

Do kia, Lý Trùng Trùng Dulặng Khởi đang hàm đựng chân thành và ý nghĩa câu: “Sắc bất dị Không, Không bất dị Sắc; Sắc Tức là Không, Không Tức là Sắc”.

Người tu theo Phật nếu như rõ được lý “Trùng trùng dulặng khởi”, có nghĩa là rõ được các quản lý của những pháp thì được giải thoát ra khỏi luân hồi sinh tử, bởi vì fan ấy ko đặt chân vào, cũng không dừng lại phải thoát ra khỏi bộc lưu lại.Có lần Hòa Thượng Nhất Hạnh ngồi thiền trong rừng, Ngài cửa hàng chiếu Màu sắc của lá cây thay đổi tùy theo kỹ càng, theo độ mạnh của ánh sáng mặt ttránh chiếu rọi, theo ánh nắng mặt trời tiết trời cơ mà khiến cho lá cây cỏ trở thành màu sắc tinh ranh tốt sậm, lá cây vì thế có không ít màu sắc khác biệt, Ngài sẽ cảm hứng viết thành bài xích kệ nsợ theo Tâm Kinh Bát Nhã:

Nắng là lá cây cỏ ( Sắc tức thị không  Lá cây cỏ là nắng Không tức thị sắc  Nắng chẳng khác lá xanh Sắc bất dị không  Lá xanh chẳng khác nắng nóng Không bất dị sắc  Bao nhiêu mầu sắc tê Thọ, tưởng, hành, thức  Cũng phần đa như thế cả. Diệc phục nlỗi thị. )

Vì là Trùng Trùng Duim Khởi cần ý của Hòa Thượng cũng đan dệt cùng với ý người khác, khiến tín đồ không giống cũng rất có thể nsợ hãi theo nhằm viết thành:

 Hoa chính là rácRác chính là hoaHoa không không giống rácRác không khác hoaBao nhiêu cây thảo không giống (xoài, mkhông nhiều, ổi, cam, lau sậy…)Cũng mọi điều đó cả.

Hoặc: Sanh đó là tửTử đó là sanhSanh không khác tửTử không khác sanhCác lão, bệnh dịch, khổ kiaCũng đa số như vậy cả.

Hoặc: Máu đó là timTlặng đó là máuMáu chẳng khác timTlặng chẳng khác máuBao nhiêu cơ phận khác

(lá lách, gan, ruột, phổi…) Cũng đa số như vậy cả.

Tuy vậy, Khi tín đồ ao ước rửa mặt, y vẫn lội xuống dòng sông, chứ bắt buộc leo lên núi, chính vì trong quả đât sinc hoạt mỗi ngày, thì núi vẫn chính là núi, sông vẫn chính là sông”.

Tại sao vậy? Tất cả những pháp đầy đủ như thế, chỉ như thế, như thế điều đó, là như thế (nlỗi thị).