Đắm say cùng Điệu múa sạp là gì, Đắm say cùng Điệu múa sạp
Bạn đang xem: Đắm say cùng Điệu múa sạp là gì, Đắm say cùng Điệu múa sạp
Múa Sạp trở thành hình thức giaolưu văn hóa, gắn kết cộng đồng các dân tộc. ảnh chụp tại xómQuyết Thắng, xã Lạc Lương (Yên Thủy).
Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian -NSưT Bùi Chí Thanh cho biết: "https://cdspninhthuan.edu.vn/mua-sap-la-gi/imager_1_3982_700.jpgHiện nay, chưa có nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sửnào xác định được múa sạp ra đời từ bao giờ, thế nhưng trong sinh hoạt củangười dân tộc Mường từ thuở xa xưa đã xuất hiện những trò chơi, điệu múa nhưvậy. Sau đó những điệu múa ấy được lưu truyền qua các thế hệ, phát triển mạnhmẽ, phổ biến rộng khắp”.
Múa sạp đến với những con ngườilớn lên trên vùng đất Hòa Bình rất tự nhiên. Trải qua nhiều năm tháng, nhữngđiệu nhảy sạp đã ăn sâu vào tiềm thức của con người nơi đây. Có những giá trịvăn hóa tồn tại một cách đặc biệt như thế nên cũng dễ hiểu tại sao múa sạp lạilà điệu múa đặc trưng và rất phổ biến của người dân tộc Mường.
Đạo cụ cần thiết cho múa sạp phảicó 2 cây to, thường là cây vầu, thẳng và dài làm sạp cái cùng nhiều cặp sạp conbằng tre hay nứa, đường kính từ 3-4 cm, dài từ 3-4 m được người dân sáng tạothành đạo cụ, tạo âm thanh, tiết tấu múa. Bên cạnh đó, các vật dụng trong sinhhoạt hàng ngày như cung tên, khăn thổ cẩm, khăn lụa cũng được người dân đưa vàotrong điệu múa. Đàn ông thì múa sạp với cung tên, phụ nữ múa sạp với quạt, khănlụa. Tùy thuộc vào từng nơi, từng thói quen canh tác và sinh hoạt mà người dânlựa chọn đạo cụ múa sạp sao cho phù hợp.
Xem thêm:
Về thăm xóm ải, xã Phong Phú (TânLạc), nơi còn lưu giữ nhiều phong tục, tập quán, nét đẹp văn hóa truyền thốngđộc đáo của dân tộc Mường. ông Bùi Văn Khẩn, nghệ nhân múa sạp xóm ải cho biết:"https://cdspninhthuan.edu.vn/mua-sap-la-gi/imager_1_3982_700.jpgNét đặc trưng trong múa sạp là hai bên nam nữ trong điệu nhảy phải cân đối.Theo quan niệm của người xưa thì sự cân đối này giống như thái cực âm - dương.Trong đời sống tâm linh của người Mường, âm - dương hài hòa như vậy thì mớiđược mùa. Với tư duy lưỡng phân lưỡng hợp và tư duy phồn thực của người xưa baogiờ cũng mong mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, cuộc sống no ấm”.
Quan niệm về tính cân bằng, hòahợp nên điệu múa sạp cũng tuân theo những quy tắc nhất định. Đội múa chia ra 1tốp đập sạp và 1 tốp múa. Mỗi tốp có thể từ vài cặp trai gái đến nhiều cặp,càng nhiều đội hình càng phong phú, sinh động. Tuy nhiên, dù đông đến đâu thìsố lượng nam, nữ luôn cân bằng nhau. Bên nam múa thì động tác cần khỏe mạnh,thể hiện sự dũng mãnh, bên nữ uyển chuyển, nhẹ nhàng và động tác lăng tay, chânnhảy phải đều. Điệu sạp đòi hỏi người múa phải cảm nhận âm nhạc, động tác taychân phải hòa quyện vào nhau trở thành một điểm thống nhất.
Múa sạp ngày xưa không có nhạcnền như bây giờ, tất cả đều được diễn xướng bởi tốp có sạp. Một tốp có sạp đặctrưng bao gồm các đôi trai gái, mỗi đôi trai gái ngồi 2 đầu. Một cặp sạp con vàgõ nhịp theo nhịp 4-4. Cứ 3 lần gõ sạp con vào cái thì 1 lần gõ 2 sạp con vàonhau tạo ra âm thanh, tiết tấu cho múa, vừa gõ vừa hát. Với tốp múa, họ sẽ nghetheo tiếng hát và tiếng sạp rồi lần lượt từng cặp trai gái nhảy vào dàn sạp.Mỗi người cầm một chiếc khăn màu, dài, khi tung lên, khi uốn lượn quanh người.Động tác khi lướt cần nhẹ nhàng, uyển chuyển, lúc dồn dập quay, nhảy, bay trênsạp. Tất cả đều phải đúng nhịp, làm sao khi hai sạp con chập vào nhau thì khôngbị kẹp vào chân. Cứ hai tốp gõ sạp và nhảy múa, thay nhau trong tiếng chiêng,trống nhịp nhàng sôi động. Cuộc vui cuốnhút mọi người hào hứng, say sưa.
Theo thời gian, múa sạp bổ sungthêm nhạc nền, dựa trên nhạc phương Tây để thay cho lời hát cổ. Nhưng nhịp điệucủa người nhảy sạp vẫn tuân theo tiếng dập sạp của người gõ sạp. Trong điệu múa,yếu tố âm dương phải thống nhất với nhau, vừa tách ra nhưng phải vừa thốngnhất. Tất cả sự hòa quyện đó đã tạo nên vẻ đẹp của làn điệu múa sạp, vì vậykhông chỉ là một làn điệu mà nó là cả một thế giới quan cổ của người dân tộcMường.
Múa sạp của người Mường xuất pháttừ trò chơi dân gian đơn giản mà đến nay đã trở thành nghệ thuật múa. Khởi đầulà trò chơi đập chày, đập gậy. Trải qua quá trình phát triển, nghệ thuật múasạp ngày càng phong phú, sinh động, hàm chứa tính nghệ thuật cao.
Dưới mái nhà sàn, bên con suối,âm thanh của điệu múa sạp vẫn vang lên khi những người bạn nơi xa xôi tìm đến.Điệu múa đã đi qua bao nhiêu đời người, thăng trầm với bao nhiêu biến động giờđây đang rộn ràng trong tiếng cười vui, tiếng hồ hởi sum vầy, sẽ còn mãi vớibản làng, với núi rừng Tây Bắc, mãi mãi đại diện cho cái đẹp của miền non caohùng vĩ.
Chuyên mục:
